΄΄Η Ιταλική Κατοχή στην Ελλάδα΄΄

Ανδρέας Καστάνης

Αν. Καθηγητής Στρατιωτικής Ιστορίας

Γαλάτεια Καρακωσταντή

Πτυχιούχος Ιταλικής φιλολογίας

«Συναντήσαμε εις Κοπάνους το εσπέρας της 19/2/43 τον Πυρομάγλου, μιλήσαμε γενικά, μας εξιστόρησε τα κατορθώματα των ομάδων των Ανταρτών ΕΔΕΣ της περιοχής Τζουμέρκων (και ιδιαιτέρως αν θυμούμαι την επιτυχίαν της ομάδος του Οπλαρχηγού Καραμπίνα, εις το κλειδί που ηνάγκασε με εικοσάδα περίπου ανδρών να συνθηκολογήση ολόκληρο Ιταλικόν Τάγμαν και να υποχρεωθη να επιστρέψη εις Άρταν και να μη εκτελέσει την ανατεθείσαν αποστολήν του)».

(Έκθεση του λοχαγού Πυροβολικού Μπαλτογιάννης Βασίλειος ΕΟΕΑ (ΕΔΕΣ) για την περίοδο Δεκέμβριος 1942 μέχρι και Φεβρουάριος 1943)

Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι να αναδειχθούν οι συνθήκες της ιταλικής κατοχής στην Ελλάδα την περίοδο 1941-1943. Ερωτήματα που θα επιχειρηθεί να απαντηθούν είναι: οι πολιτικές επιδιώξεις των ιταλικών δυνάμεων κατοχής και αν  η ιταλική κατοχή υπήρξε λιγότερο επαχθής από τη γερμανική.

Μπροστά στην ταχεία προέλαση των γερμανικών στρατευμάτων, η στρατιωτική ηγεσία των ελληνικών δυνάμεων της Ηπείρου (Γεώργιος Τσολάκογλου) συνθηκολόγησε. Αρχικά στις 20 Απριλίου 1941 υπογράφηκε πρωτόκολλο ανακωχής, σύμφωνα με το οποίο θα τερματιζόταν οι εχθροπραξίες μεταξύ της Ελλάδας και της Γερμανίας. 


Στο διάστημα αυτό, οι Ιταλοί απείλησαν ότι δεν θα σταματούσαν τις εχθροπραξίες, με αποτέλεσμα οι Γερμανοί να πιέσουν τον Τσολάκογλου να δεχθεί την τροποποίηση των όρων του πρωτοκόλλου. 

Η ελληνική πλευρά απέστειλε κήρυκες και η ιταλική διοίκηση δέχθηκε την «άνευ όρων παράδοσιν των Ελληνικών εν Ηπείρω Δυνάμεων ως αύτη προσεφέρθη εις την Γερμανικήν Διοίκησιν και υπο τας ιδίας συνθήκας, υφ άς η Ελληνική Διοίκησις προσέφερε ταύτας εις την Γερμανικήν Διοίκησιν».[1] Το τελικό κείμενο συνθηκολόγησης (Σύμβαση Συνθηκολόγησης) υπεγράφη στις 23 Απριλίου 1941. Το άρθρο ένα της προαναφερεθείσας συνθηκολόγησης ανέφερε : «Η Ανωτάτη Γερμανική και Ιταλική Διοίκησις αποδέχονται την τοιαύτην άνευ όρων παράδοσιν της Ελληνικής Στρατιάς Ηπείρου-Μακεδονίας».[2] Μετά από την υπογραφή αυτής της Σύμβασης, οι Ιταλοί αναδείχθηκαν, ελέω Γερμανίας, νικητές[3]. Ανάμεσα των ελληνικών και ιταλικών δυνάμεων όφειλαν να παρεμβληθούν οι γερμανικές.[4]

 

Κατά τη διάρκεια της κατοχής, η χώρα μοιράσθηκε ανάμεσα στους Γερμανούς, τους Ιταλούς και τους Βουλγάρους. Στις ιταλικές δυνάμεις δόθηκε το 70% της ελληνικής επικράτειας. Συγκεκριμένα οι ιταλοκρατούμενες περιοχές ήταν: Τμήμα της Δυτικής Μακεδονίας, Ήπειρος, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησος, Κυκλάδες, Σποράδες, Σάμος, Ικαρία, τμήμα της ανατολικής 
Κρήτης και τα Επτάνησα.[5] 

''Το αγωνιστικό πνεύμα του επτανησιακού λαού'' του Νίκου Πετρόχειλου

(Η ομιλία του πανεπιστημιακού καθηγητή και κοσμήτορα του Δημοτικού Λαϊκού Πανεπιστημίου Αγίας Παρασκευής Νίκου Πετρόχειλου στην  ΕΝΩΣΗ ΕΠΤΑΝΗΣΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ )

Μιλώντας πριν από μια τριακονταετία περίπου, με την ευκαιρία των εθνικών επετείων της 26ης και της 28ης Οκτωβρίου, στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, είχα παρατηρήσει κάποια πράγματα που νομίζω πως και σήμερα και πάντοτε θα έχουν την αξία τους.

΄Ελεγα συγκεκριμένα ότι «μέσα σ’ ένα κόσμο παράλογο και άφρονα, όπου η προσπάθεια καταστροφής έχει αναμφισβήτητα το προβάδισμα, αν συγκριθεί με τις απεγνωσμένες προσπάθειες για την αναχαίτισή της, μέσα σ’ ένα κόσμο τεχνητής μαγείας, όπου το εντυπωσιακό και το φοβερό συμπλέκονται και συγκρούονται κατά τρόπο περίεργο και επικίνδυνο, μέσα σ’ ένα κόσμο παράλογου πλούτου και ανατριχιαστικής φτώχειας, όπου η επιδεικτική σπατάλη προκαλεί απαράδεκτα την αναγκαστική λιτότητα, μέσα σ’ έναν κόσμο που, αν και έχει οργανωθεί αριστοτεχνικά για να μας προφυλάξει από το φόβο, δεν μπορεί - για να θυμηθώ τη φράση του Κικέρωνα στον Pro Milone λόγο του,[1] - να μας κάνει να μη φοβόμαστε χωρίς κάποιο φόβο, μέσα σ’ ένα τέτοιο όμοιο και παρόμοιο κόσμο κάθε ομιλία για ιδέες και ιδεώδη ηχεί παράδοξα και παράλογα, λόγος ειρωνείας σ’ ένα περιβάλλον εχθρικό, λόγος άκαιρος και άστοχος, λόγος περιττός.

 Έτσι, αυτός που ακόμα αισθάνεται την ιδέα ως οργανικό στοιχείο της ιστορικής του ουσίας, αυτός που νιώθει την ανάγκη να μιλήσει και να στοχαστεί στα πλαίσια του Λόγου και του ονείρου, αυτός που έχει την αίσθηση ή την ψευδαίσθηση ότι του επιτρέπει ακόμα η περιρρέουσα ατμόσφαιρα να είναι ον “χαρίεν”, δηλαδή ον ανθρώπινον,[2] αυτός ο άνθρωπος θα εξακολουθήσει με ποικίλους τρόπους να αντιδρά διακηρύσσοντας το “πιστεύω” του, το “πιστεύω” της φυλής του, έτσι όπως ο ίδιος το ζει σε ποικίλους τόνους και χρώματα.

Θα μπορούσα, αν και δεν έχουμε σήμερα την ιστορική επέτειο της ενώσεως των Επτανήσων με την Ελλάδα, να αναφερθώ, με κάποια σχετική λεπτομέρεια, στα ιστορικά γεγονότα, γνωστά σε όλους σας, που οδήγησαν ύστερα από μύριους όσους αγώνες στην πολυπόθητη Ένωση. Δεν θα χειριστώ όμως έτσι το θέμα μου, μια και η σημερινή μέρα δεν είναι η επέτειος της Ένωσης. 

΄΄Ιστορίες του δρόμου-Θεσσαλονίκη 1916 Στα βήματα του Πιγκασού΄΄

Κωνσταντίνος Μοσχόπουλος

Του Ανδρέα Καστάνη Αν. Καθηγητή Ιστορίας Σχολής Ευελπίδων

Το σχέδιο είναι της Θάλειας Φλώρας Καραβία μαθήτρια του Γύζη Βώκου Ιακωβίδη και Azbe. Ακολουθεί τον Ελληνικό Στρατό στον Α Βαλκανικό Πόλεμο στην Μακεδονία και Ήπειρο.

Γεννήθηκε το 1854 στην Κωνσταντινούπολη. Φοίτησε στη Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων, από την οποία αποφοίτησε το 1877 με τον βαθμό του ανθυπασπιστή του Πυροβολικού.

Συμμετείχε στον Ατυχή Πόλεμο του 1897 ως διοικητής πυροβολαρχίας. Διετέλεσε διοικητής του σχολείου βολής του Πυροβολικού, φρούραρχος Αθηνών, αρχηγός Χωροφυλακής και διοικητής συντάγματος Πυροβολικού.

Στο Α΄ Βαλκανικό πόλεμο ήταν διοικητής της ΙV μεραρχίας, η οποία διακρίθηκε στις επιχειρήσεις στη Μακεδονία και στην Ήπειρο. Κατά την επίθεση της 20ης Φεβρουαρίου 1913 ήταν διοικητής του αριστερού πλευρού (φάλαγγα- τρεις μεραρχίες) το οποίο πραγματοποίησε υπερκέραση του Μπιζανίου και επέφερε ρήγμα στην αμυντική τοποθεσία των Τούρκων, με αποτέλεσμα ο Ελληνικός Στρατός να καταλάβει τα Ιωάννινα.