ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

“Οπτικοακουαστικό ντοκουμέντο. Η ιστορία της Ευαγγελίας Κουτσαντώνη – Αϊβάζογλου που έχασε 23 άρρενες συγγενείς στην Μικρασιατική Καταστροφή“.

Πέμπτη 28 Μαρτίου 2013

Ο αφορισμός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821

Η αποκήρυξη (αφορισμός) της Ελληνικής Επανάστασης που συντάχθηκε και υπογράφηκε από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Γρηγόριο Ε’ και τους Συνοδικούς.
 
 

 Το κείμενο, διατυπωμένο με οξύτητα, στάλθηκε σε όλες τις κατά τόπους Ελληνικές κοινότητε...ς, ώστε να αναχαιτίσει το επαναστατικό ρεύμα.

Μετά τον απαγχονισμό, όμως, του Πατριάρχη και την επικράτηση της Επανάστασης στην κυρίως Ελλάδα, το κείμενο αυτό καταστράφηκε, όπου βρισκόταν.

Στην Σκύρο, όμως, από λόγους άγνωστων συγκυριών το ντοκουμέντο αυτό διασώθηκε και είναι, απ’ όσο γνωρίζουμε, και το μοναδικό σωζόμενο.

Η ακριβής ημερομηνία υπογραφής της αποκήρυξης δεν είναι γνωστή. Κατά ορισμένους ιστορικούς υπεγράφη την 23η Μαρτίου του 1821, κατά άλλους την 20η Μαρτίου.

Το πολύτιμο αυτό ντοκουμέντο αποτελεί μέρος της συλλογής σπάνιων εκδόσεων και ιστορικών εγγράφων του Μουσείου Φαλτάϊτς. 

 

Δευτέρα 25 Μαρτίου 2013

Η προκήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης

Τα μέλη της οικογένειαςΦαλτάϊτς συνεχίζουν επί αιώνες να λειτουργούν ως  θεματοφύλακες της ιστορίας.  Στο Αρχείο Καλλάρη θα συναντήσετε πολλές αναρτήσεις που αφορούν τη δράση και την εθελοντική προσφορά τους.
Στο ομώνυμο Μουσείο που ίδρυσε στην Σκύρο ο αείμνηστος Μάνος Φαλτάϊτς φυλάσσεται η προκήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης, όπως γράφτηκε από τους πρωτεργάτες της Φιλικής Εταιρείας, που μεταξύ τους βρίσκονταν ένα από τα πιο ξεχωριστά μέλη της οικογένειας Φαλτάϊτς, ο Γεώργιος Τζάνος. Τούτος, στενός συνεργάτης και εξ απορρήτων του Αλέξανδρου Υψηλάντη, φύλαξε το ντοκουμέντο αυτό και το μετέφερε μαζί του όταν κατέφυγε στη Σκύρο μετά την αποτυχία της επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. 
http://www.faltaits.gr/greek/coll_c2a.htm 
Η προκήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης
 

Σάββατο 23 Μαρτίου 2013

Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΟΥΣΚΙΝ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821…

(Του Απόστολου Παπαγιαννόπουλου)

Ως το 1965 η αναφορά και μόνο του ονόματος της Ρωσίας έφτανε κάποιες φορές να σε στείλει στο Τμήμα για … εξακρίβωση στοιχείων που συνοδευόταν με συστάσεις από έναν αγράμματο ενωμοτάρχη πως … όλοι οι Ρώσοι είναι «εχθροί» της πατρίδας και του έθνους . Μέσα σ΄αυτό το τοπίο ήταν επόμενο να μάθουμε τελικά ελάχιστα για τη συμμετοχή και προσφορά των μεγάλων Ρώσων λογίων στον Αγώνα και στην Επανάσταση των Ελλήνων κατά των Τούρκων το 1821 .


 Ανάμεσα στα πρόσωπα αυτά, που ενώ ήταν μεγάλοι Φιλέλληνες δεν γνωρίζαμε παρά ελάχιστα για τη ζωή και το έργο τους και για τη βοήθεια που προσέφεραν στον απόδημο ελληνισμό στον Αγώνα του εκείνα τα χρόνια, ήταν και ο μεγάλος Ρώσος ποιητής Αλέξανδρος Πούσκιν (1799-1837) που αγάπησε όσο λίγοι στον κόσμο την Ελλάδα και τους ΄Ελληνες και ύμνησε με τα έργα του την Ελληνική Επανάσταση του ΄21 . 
 

 Ο Πούσκιν ήταν ένας από τους πλέον γνωστούς επαναστάτες στη Ρωσία του Κινήματος των «Δεκεμβριστών» που απαιτούσε πολιτικά δικαιώματα και ελευθερίες για το λαό και για το λόγο αυτό διώχθηκε σκληρά από το τσαρικό καθεστώς για τις ιδέες του. Δεν είναι και τόσο γνωστό ότι ο Πούσκιν , φίλος και συνεργάτης του Αλέξανδρου και Δημητρίου Υψηλάντη και των άλλων «Φιλικών» , δεν δίστασε να γίνει μέλος της «Φιλικής Εταιρείας» και να γράψει πολλά ποιήματα αφιερωμένα στην επαναστατημένη Ελλάδα με τα οποία προέτρεπε τους ΄Ελληνες και τις Ελληνίδες να ξεσηκωθούν κατά των τυράννων .

 Ένα από αυτά ήταν το ποίημα με τίτλο «Ελληνίδα πιστή, μην κλαις – αυτός πέθανε σαν ήρωας» αφιερωμένο στο θάνατο ενός άγνωστου ΄Ελληνα «Φιλικού» αγωνιστή της Ελευθερίας που έπεσε στον Αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία .

 Το αναφέρω τιμώντας σήμερα τη μνήμη και την προσφορά του :
 

«Πιστή Ελληνίδα, μην κλαίς
Έπεσε ήρωας
Το βόλι του εχθρού καρφώθηκε στο στήθος
Μην κλαις
Εσύ δεν ήσουν που πριν την πρώτη μάχη
καθόρισες τον ματωμένο δρόμο της τιμής;
Τον βαρύ χωρισμό αισθανόμενος τότε
το χέρι σε σένα πανηγυρικά ο σύζυγος άπλωσε
Με δάκρυα το βρέφος του ευλόγησε
Της ελευθερίας όμως το μαύρο λάβαρο θορύβησε
Όπως ο Αριστογείτων με μύρτο το σπαθί περιτύλιξε
Όρμησε στη σφαγή πέφτοντας
Τη μεγάλη ιερή υπόθεση υπερασπίστηκε»

1821 : Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΑΠ΄ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ….


  1. (Του Α. Παπαγιαννόπουλου)


    Στην ιστορία υπάρχουν κάποια γεγονότα που αποκτούν «κεντρικό» ενδιαφέρον μόνο και μόνο επειδή οι ιστορικοί σκοπίμως τα τοποθέτησαν για διάφορους λόγους στο «επίκεντρο» του ενδιαφέροντός τους εξυπηρετώντας κάποιες πολιτικές –συνήθως- σκοπιμότητες. Ένα από τα θέματα αυτά ήταν (και ίσως συνεχίζει να είναι) πότε και από πού ξεκίνησε στον ελλαδικό χώρο η Επανάσταση των Ελλήνων κατά των Τούρκων με τους ιστορικούς να επιδεικνύουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Νότια Ελλάδα απ΄όπου κατά κανόνα και ίδιοι είχαν την καταγωγή τους. 




    Οι άλλες περιοχές της Ελλάδας εμφανίζονταν ι στο περιθώριο της ιστορίας και απλά μετείχαν στον Αγώνα χωρίς όμως να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο .
     Και σ΄αυτό βοήθησαν δύο γεγονότα : ότι η Θεσσαλία απελευθερώθηκε το 1881 περίπου 60 χρόνια αργότερα και η Μακεδονία σχεδόν 30 χρόνια μετά τη Θεσσαλία . 
    Πως λοιπόν θα δέχονταν να αναφέρουν στα συγγράμματά τους οι ιστορικοί πως η Επανάσταση ξεκίνησε από περιοχές που συνέχιζαν να ζουν υπό τον τουρκικό ζυγό ;… Με το σκεπτικό αυτό ερμηνεύεται και το γεγονός πως στα κείμενά τους αναφέρεται πως η Ελληνική Επανάσταση ξεκίνησε από τη Νότια Ελλάδα ενώ δίνουν την εντύπωση με τα γραπτά τους ότι στις άλλες περιοχές της Ελλάδας και ιδιαίτερα στη Μακεδονία, οι ΄Ελληνες είχαν σκύψει το κεφάλι και δουλικά υπηρετούσαν τον Τούρκο… Όμως δεν ήταν καθόλου έτσι και η αντικειμενικότητα της Ιστορίας απαιτεί να αποκατασταθεί η αλήθεια …

    Όταν το 1815 ιδρύθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας η «Φιλική Εταιρεία» με σκοπό να ενώσει υπό τα όπλα όλους τους υπόδουλους λαούς των Βαλκανίων «για την ανύψωση του σταυρού πάνω από την ημισέληνο» , δόθηκε από του «Φιλικούς» άμεση προτεραιότητα στο να οργανωθεί ο Αγώνας στη Μακεδονία που αποτελούσε το κύριο «πέρασμα» των τουρκικών στρατευμάτων προς τα Βαλκάνια . 


    Αμέσως μετά ένας από τους «Φιλικούς» , ο αρματολός από το Μπλάτσι της Δυτικής Μακεδονίας Ιωάννης Φαρμάκης (με τον υψηλό βαθμό του «Αρχηγού των Αφιερωμένων» στην ιεραρχία της «Φιλικής») , ξεκίνησε μία μυστική αποστολή από την Κωνσταντινούπολη στη Μακεδονία για να οργανώσει «πυρήνες» στην οργάνωση φτάνοντας ως τις Σέρρες συνεργαζόμενος με τον εκεί μητροπολίτη Χρύσανθο και τους άλλους πρόκριτους της περιοχής. 

    Στη συνέχεια ο Φαρμάκης μύησε στην Επανάσταση πολλούς αγωνιστές στη Χαλκιδική ,στον ΄Ολυμπο, στα Πιέρια , στο Βέρμιο και στα Χάσια φτάνοντας ακόμα και μέσα στην τουρκοκρατούμενη τότε Θεσσαλονίκη όπου υπήρχε από προηγούμενα ένας «πυρήνας» της «Φιλικής» με έντονη δράση και με μέλη της τον Χριστόδουλο Μπαλάνο, τον Αθανάσιο Σκανδαλίδη, τον Στέργιο Πολύδωρο, τον Νικόλαο Ρογκότη, τον Κυριάκο Τοσίτσα, τον Αργυρό Ταρπουχτσή, τον Αθανάσιο Κυδωνιάτη κ.ά. οι περισσότεροι από τους οποίους εκτελέστηκαν στη συνέχεια από τους Τούρκους όταν αποκαλύφθηκε η δράση τους.

    Την ίδια περίοδο για την προετοιμασία του αγώνα εργάστηκε και ο επιφανής Σερραίος έμπορος και τραπεζίτης Εμμανουήλ Παπάς, βασικό στέλεχος της «Φιλικής Εταιρείας», ο οποίος διορίστηκε από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη μέλος της «Εθνικής Κάσας» , δηλαδή του κεντρικού ταμείου της Εταιρείας , και ανέλαβε μεγάλη δράση στη Μακεδονία . 


    Παρόμοια ήταν η δράση και του Θεσσαλονικέα μεγαλέμπορου Ιωάννη Γούτα Καυταντζόγλου , του αρματολού του Ολύμπου Γιωργάκη Ολύμπιου της οικογένειας των Λαζαίων , ενώ ο «Φιλικός» Δημήτριος ΄Ιπατρος οργάνωσε τον αγώνα στην Κεντρική Μακεδονία σε συνεργασία με τους οπλαρχηγούς Γάτσο, Καρατάσο και Συρόπουλο.

    Και σαν σήμερα , στις 23 Μαρτίου 1821, ο Εμμανουήλ Παπάς, αποβιβάζεται με συνοδεία πολεμιστών στο ΄Αγιον ΄Ορος και αφού περνάει από τα μοναστήρια Μεγίστης Λαύρας και Μονής των Ιβήρων καταλήγει στη Μονή Εσφιγμένου όπου κηρύσσει επανάσταση κατά των Τούρκων. Σε λίγες μέρες όλος ο ΄Αθως και η Χαλκιδική ήταν επί ποδός πολέμου…
    Στις 25 Μαρτίου , μετά από δύο μέρες, κηρύσσεται επίσημα η Επανάσταση και στην Πελοπόννησο (Καλαμάτα και Πάτρα) στη νότια Ελλάδα …

Κυριακή 17 Μαρτίου 2013

17 ΜΑΡΤΙΟΥ 1854 : ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ …

(Του Απόστολου Παπαγιαννόπουλου)

΄Αγνωστο γιατί και αδικαιολόγητο ως πράξη είναι το γεγονός ότι πολλά σημαντικά ιστορικά συμβάντα που συνδέονται με τις εξεγέρσεις και επαναστάσεις των Ελλήνων στη Μακεδονία κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας ελάχιστα αναφέρονται από τους ιστορικούς οι οποίοι επικεντρώνουν κατά κανόνα το ενδιαφέρον τους στα γεγονότα της νότιας Ελλάδας 

.Είναι και αυτό μία αιτία που συνέτεινε στο να διαμορφωθεί η εσφαλμένη άποψη στους νεοέλληνες ότι στη Βόρεια Ελλάδα δεν υπήρξαν εξεγέρσεις κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας και ότι ο ελληνικός πληθυσμός αντέδρασε μόνον στις αρχές του 20ου αιώνα με το γνωστό Μακεδονικό Αγώνα 1904-1908 …


Ένα γεγονός χαρακτηριστικό αυτής εσφαλμένης άποψης είναι ότι ελάχιστοι είναι αυτοί που γνωρίζουν για την Επανάσταση των Ελλήνων στη Χαλκιδική κατά των Τούρκων στα 1854 ίσως γιατί δεν είχε αίσιο τέλος . 

Σαν σήμερα όμως , στις 17 Μαρτίου 1854, ο αγωνιστής και οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 στην περιοχή της Νάουσας Δημήτριος (ή Τσάμης) Καρατάσος (1798-1861), γιός του μεγάλου επίσης αγωνιστή Αναστάσιου (ή Τάσου) Καρατάσου,
 αποβιβάζεται στο λιμάνι του Πόρτο Κουφό στη Σιθωνία της Χαλκιδικής και κηρύσσει Επανάσταση κατά των Τούρκων ξεσηκώνοντας τους κατοίκους της περιοχής.