ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

“Οπτικοακουαστικό ντοκουμέντο. Η ιστορία της Ευαγγελίας Κουτσαντώνη – Αϊβάζογλου που έχασε 23 άρρενες συγγενείς στην Μικρασιατική Καταστροφή“.

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2015

«Όταν η έννοια της φιλοπατρίας και του καθήκοντος σαρκώνεται»

ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΛΛΑΡΗ
(Αναδημοσίευση από το ΑΝΤΙΦΩΝΟ)

Του Αναστάσιου Σ. Μαλεσιάδα

(*Ο Aναστάσιος Μαλεσιάδας ασχολείται με την λογοτεχνία, τη στρατηγική, τις τακτικές και μελετά ιδιαιτέρως τη στρατιωτική ηθική των αντιμαχομένων δυνάμεων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.)

Χιλιάδες σελίδες μπορούν να αφιερωθούν σ' ανθρώπους που έθεσαν τους εαυτούς τους στην υπηρεσία της Πατρίδας με ανιδιοτέλεια, ευσυνειδησία και περίσσιο θάρρος, χωρίς να προσμένουν τίποτε σε αναγνώριση. Έξοχα παραδείγματα ανθρώπων που τα ιδανικά τους ήταν τόσο υψηλά που ανέβασαν υπέρμετρα τον πήχη για τις επερχόμενες γενεές της Φυλής μας δίνοντάς μας την εντολή που εξέφρασε τόσο απλά ο Καζαντζάκης «Φτάσε όπου ΔΕΝ μπορείς!». Η οικογένεια Καλλάρη το 1858 αποκτούσε ένα νέο μέλος. Κανείς δεν ήξερε φυσικά το νεογέννητο τότε παιδί τι έμελλε να πραγματώσει στη ζωή του και πόσο μεγάλη θα ήταν η προσφορά του στο Ελληνικό Έθνος και στο Ελληνικό Κράτος. Ήταν ο Κωνσταντίνος Καλλάρης, που γεννήθηκε στην Αθήνα με καταγωγή από τα ηρωικά Ψαρά. Πατέρας του ο Φρούραρχος Αθηνών Γεώργιος Καλλάρης.

Εισήλθε στη Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων και εξήλθε το 1880 ονομασθείς Ανθυπολοχαγός του Μηχανικού. Αμέσως μετατίθεται σε μονάδα Μηχανικού και λόγω της εξαιρετικής οργανωτικής του ικανότητας τοποθετείται ως Καθηγητής της Προπαρασκευαστικής Σχολής Εφέδρων Αξιωματικών στην Κέρκυρα. Στην Κέρκυρα θα γνωρίσει τη σύζυγό του Νικολίνα Τόμπρου, κόρη ενός ευπατρίδη ευγενή πολιτικού. Θα αποκτήσει μαζί της 7 παιδιά και θα δοκιμαστούν πολύ στη ζωή τους.

 Για το εξαιρετικό του έργο στη Σχολή και στα δημόσια έργα στην Κέρκυρα θα είναι στους πρώτους τριάντα Έλληνες που θα τιμηθούν με τον Σταυρό των Ταξιαρχών του Βασιλικού Τάγματος των Σωτήρων. Από τις μεγαλύτερες διακρίσεις που μπορούν να δοθούν και η πρώτη διάκριση του εξαιρετικού αξιωματικού. Το 1897 λαμβάνει μέρος στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο και με την επιστροφή του τοποθετείται Καθηγητής της Σχολής Ευελπίδων σε μαθήματα Οχυρωματικής και Μηχανικού. Παράλληλα στον ελάχιστο χρόνο του εκπονεί σχέδια για δημόσια έργα και αναβαθμίσεις των ήδη απαρχαιωμένων υποδομών σε όλο το κράτος. Ως το 1905 που προάγεται σε Ταγματάρχη και διορίζεται στο νεοσύστατο Σώμα των Γενικών Επιτελών λόγω εξαιρετικών αποδόσεων σε κάθε θέση που ανέλαβε. Λόγω των συνεχών του μετακινήσεων σε όλη τη χώρα θα χάσει την πρώτη του κόρη από τύφο κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού. Είναι η πρώτη μεγάλη του απώλεια.

Στο Σώμα των Επιτελών θα παραμείνει ως το 1909. Το 1911 αναλαμβάνει διοικητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων και του Σχολείου Υπαξιωματικών μέχρι το 1912 και προάγεται σε Συνταγματάρχη. Μετά από πρόταση της Γαλλικής Αποστολής για την αναδιοργάνωση, εκπαίδευση και ανασύνταξη του Στρατεύματος, ο Συνταγματάρχης Καλλάρης αναλαμβάνει τη Διοίκηση της ΙΙας Μεραρχίας Πεζικού με την οποία αναχωρεί για το Μακεδονικό Μέτωπο. Ο Καλλάρης προάγεται σε Υποστράτηγο. Ξεσπά ο Α' Βαλκανικός Πόλεμος. Η Μεραρχία υπό τη διοίκηση του Καλλάρη χαρακτηρίζεται υποδειγματική. Συμμετέχει σε συνεχείς μάχες και σύντονες πορείες και ελιγμούς με τάξη, πειθαρχεία, σθένος και ορμή.

Οι Μάχες που έλαβε μέρος η ΙΙα Μεραρχία Πεζικού στο Μακεδονικό Μέτωπο.

Ελασσόνας (6-10-12)

Σαρανταπόρου (9-10-12)

Τριποτάμου (15-10-1912)

Γιαννιτσών (10/20-10-1912)

Εν συνεχεία εκτελεί με επιτυχία τον κυκλωτικό ελιγμό για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και ο Διοικητής της αναλαμβάνει πρώτος διοικητής της πόλεως. Αποστέλλει ένα Σύνταγμα της Μεραρχίας για την απελευθέρωση της Χίου και η υπόλοιπη Μεραρχία ξεκινά την μακρά της πορεία για την άφιξη στις εν Ηπείρω δυνάμεις που πολιορκούν το Οχυρό-Φρούριο του Μπιζανίου και αγωνίζονται για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Η ΙΙα Μεραρχία λαμβάνει το βάπτισμα του πυρός στο νέο Μέτωπο στην Μάχη των Πεστών (29-30 Οκτωβρίου του 1912). Αμέσως συμμετέχει στην πολιορκία του Μπιζανίου όπου η Μεραρχία αναλαμβάνει ενεργό και νικηφόρο πολεμική δράση. Κι εκεί η μοίρα χτυπά ξανά τον Στρατηγό.

Σε μιά από τις εφόδους των δυνάμεών του ο γιος του, Ανθυπολοχαγός του Πεζικού Σπυρίδων Καλλάρης πέφτει νεκρός. Η ιστορία λέει πως ο γιος του ήταν άρρωστος με υψηλό πυρετό. Ο γιατρός δεν τον άφηνε να σηκωθεί και εκείνος δεν υπάκουε. Φορά την εξάρτυσή του και σηκώνεται πηγαίνοντας κατευθείαν στον πατέρα του μαζί με τον γιατρό. Ο πατέρας του έφιππος πάντα στις πρώτες γραμμές διευθύνει τις μάχες με κίνδυνο της ζωής του. Ο γιατρός του αναφέρει το περιστατικό κι εκείνος επιτρέπει στον γιο του να γυρίσει στον Λόχο του και να οδηγήσει τη διμοιρία του. Το βράδυ ο Στρατηγός γυρνά στη σκηνή του για να μελετήσει τις διατάξεις και να αναπαυθεί. Κανείς γύρω του δεν μιλά. Καταλαβαίνει. Μπαίνει μέσα στη σκηνή. Τέλος, κάποιος αναφέρει πως ο γιος του κατά τη διάρκεια της ημέρας γενναίως και ηρωικώς πολεμώντας σκοτώθηκε στην πρώτη γραμμή μπροστά απ' όλους τους άνδρες του.

Δόθηκε μάχη σκληρή για το πτώμα του. Σηκώθηκε και βλέπει μέσα στη σκηνή του το πτώμα του υιού του. Στέκεται προσοχή και λέει με ραγισμένη φωνή «Ανθυπολοχαγέ Καλλάρη, έπραξες το καθήκον σου». Αμέσως αποχωρεί και συναντά επιτελείς και προσωπικό για τις μάχες της επόμενης ημέρας.Η κατάληψη της Μανωλιάσσας έχει προτεραιότητα. Την επομένη πάντα μπροστά ο Στρατηγός οδηγεί τους μαχομένους οπλίτες και αξιωματικούς στον Αντικειμενικό τους Σκοπό. Όλη την ημέρα,άκαμπτος σαν να μη συμβαίνει τίποτα.

Μα την νύχτα, γυρνώντας στην σκηνή του, βλέπει ξανά το πτώμα του υιού του και η μόνη κραυγή που ακούγεται μέσα από ένα αδιόρατο δάκρυ είναι η φράση "Πίπη μου, καλέ μου Πίπη..."

Και πάντα την επομένη σαν ήρωας μπροστά από τους άνδρες του,εκεί που κανείς Στρατηγός δεν πήγαινε. Ώσπου έθαψε τον γιό του με όλους τους γενναίους στρατιώτες σαν έπεσε η Μανωλιάσσα. Η ΙΙα Μεραρχία εκπλήρωσε και άλλον αντικειμενικό σκοπό. Παραπλάνησε τους Τούρκους και υποστήριξε την Ευζωνική Σφήνα στα πλευρά του Μπιζανίου. Απελευθέρωσε τα Ιωάννινα με όλο τον Ελληνικό Στρατό.

Με την λήξη του Α' Βαλκανικού Πολέμου η ΙΙα Μεραρχία μετέβη εντός της Θεσσαλονίκης και με την έκρηξη του Β' Βαλκανικού Πολέμου ανέλαβε την εκκαθάριση της πόλης από τα βουλγαρικά τμήματα που καταυλίζονταν μέσα σε αυτή.

Ακολουθούν οι Μάχες εναντίον του Βουλγαρικού Στρατού σε:
Μάνδρες (19-06-1913) Κιλκίς (20/21-06-1913)

Κατάληψη διαβάσεων στο όρος Κερκίνη (25-06-1913)

Υψώματα Ροσσελίν (07-07-1913)

Ύψωμα Βίντρεν (13-07-1913)

Ύψωμα Χασάν Πασά (15-07-1913)

Ύψωμα Λέσκο (17-07-1913)
Σε όλες τις Μάχες η ΙΙα Μεραρχία αποτελούσε φόβητρο των Βουλγάρων καθώς γνώριζαν την μεγάλη της μαχητική ισχύ και τον γενναίο Διοικητή της. Με το πέρας του Β' Βαλκανικού παραμένει ένα ακόμα έτος διοικητής της Μεραρχίας και το 1914 αναλαμβάνει τη διοίκηση του Α' Σώματος Στρατού. Τον Ιούνιο του 1916 επί κυβερνήσεως Ζαΐμη αναλαμβάνει Υπουργός των Στρατιωτικών έως τον Σεπτέμβρη του ιδίου έτους. Στις 17 Αυγούστου του 1916 εκδηλώθηκε το Κίνημα της Θεσσαλονίκης. Ο Καλλάρης θα συμμετείχε εάν είχε μόνο στρατιωτικό και όχι πολιτικό χαρακτήρα. Η στρατιωτική άποψη που εξέφραζε στις αναφορές του ήταν υπέρ της εξόδου της χώρας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Στις 12 Οκτωβρίου 1916 επανέρχεται στην διοίκηση του Α΄ Σώματος Στρατού, διαχειρίζεται κρίσιμες καταστάσεις, εν μέσω διχασμού, με γνώμονα το συμφέρον του κράτους και την αρωγή στο στράτευμα. Στις 9 Ιανουαρίου του 1917 απαλλάσσεται των καθηκόντων του σύμφωνα και με έναν από τους όρους των συμμάχων.

Τον Ιούλιο του 1917 τίθεται σε αυτεπάγγελτη διαθεσιμότητα. Με δύο επιστολές προς την υπηρεσία του ζητά να πολεμήσει στις επιχειρήσεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου . Όταν το αίτημα δεν γίνεται δεκτό ζητά και αποστρατεύεται το 1918. Παρακολουθεί τα γεγονότα, αγωνιά για τον γιό του Άγγελο που υπηρετεί, αλληλογραφεί με συναδέλφους του στο μέτωπο και συντάσσει στρατιωτικές μελέτες:

«Πως θα λήξει ταχύτερον ο πόλεμος»

«Σκέψεις περί τηρητέας στάσεως εν τω Μακεδονικώ μετώπω. Άμυνα ή αντεπίθεσις εν Μακεδονία»

Τα χτυπήματα της μοίρας όμως δεν ξεχνούν τον Καλλάρη. Στο Ουσάκ της Μικράς Ασίας ο άλλος του γιος, Λοχαγός του Πυροβολικού Άγγελος Καλλάρης σκοτώνεται εναντίον των Τούρκων. Οι συμπολεμιστές του που επέστρεψαν αναφέρουν στις εκθέσεις τους. «Ο Λοχαγός Καλλάρης έμεινε μόνος πάνω στο πολυβόλο με διαταγή να φύγουμε όλοι και να υποχωρήσουμε. Εκείνος θα μας κάλυπτε την διαφυγή και κάλυψε μέχρι τέλους την υποχώρηση». Ο Στρατηγός δείχνοντας το εξαίρετο στρατιωτικό πνεύμα που διακατείχε δεν δέχτηκε να λάβει μέρος της Στρατιωτικής Επιτροπής διερεύνησης και της Ανακριτικής Επιτροπής για την έρευνα της ευθύνης των διοικητικών μονάδων κατά την υποχώρηση της Μικράς Ασίας.

Δε διερεύνησε τους υπεύθυνους για τον θάνατο του υιού του. Τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής, είναι χαρακτηριστικά. Αντίθετα το 1926 και μετά τη λήξη της δικτατορίας Πάγκαλου θα αποδεχτεί τη θέση Προέδρου του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου.

Όλες του οι ενέργειες, προτάσεις και πρωτοβουλίες εκπορεύονται απ' όσα δεινά βίωσε στα μέτωπα και εν μέσω στρατιωτικών επιχειρήσεων, λόγω της κακής οργάνωσης αλλά και εμπλοκής πολιτικών παρεμβάσεων και εμπαθειών στο στράτευμα. Υποστηρίζει και επιδιώκει, άσκοπα, να πάψει κάθε ανάμιξη της εκτελεστικής εξουσίας στη μεταβολή της κατάστασης των αξιωματικών και να καθιερωθεί το ασυμβίβαστο στρατιωτικής ιδιότητας και πολιτικής δράσης. Στις 16/12/1929 εκλέγεται Αριστίδην Γερουσιαστής η θητεία του θα λήξει μαζί με την βουλευτική περίοδο στις 18/08/1932.

Στα πρακτικά της πολιτικής του καριέρας έχουν καταγραφεί οι δεκάδες παρεμβάσεις και συμβουλές και προτάσεις για προστατευτικά μέτρα τπέρ των εργατών και των τεχνιτών που απασχολούσαν σε διάφορα έργα οι στρατιωτικές υπηρεσίες, χωρίς να αναλαμβάνουν ευθύνες σε περιπτώσεις ατυχημάτων. Κάνει προτάσεις για την εκπαίδευση των παιδιών και την ανάγκη βασικού ελέγχου της ύλης σε ξένες σχολές και κολλέγια που φοιτούν τα ελληνόπαιδα ώστε να μην υπολείπονται από τα Ελληνικά σχολεία.

Το τελευταίο χτύπημα όμως της μοίρας δεν έχει γραφεί. Το 1935 πεθαίνει η σύζυγός του. Από τα εφτά παιδιά μόνο δύο κόρες επέζησαν από πόλεμο και αρρώστιες.

Αφοσιώνεται στα δημόσια έργα και παραδίδει υποδειγματικά κτίρια που κοσμούν ακόμα την Αθήνα, την Κέρκυρα και άλλες πόλεις. Το θέατρο της Κέρκυρας, ο Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννη στο Μαρκόπουλο είναι οι πιο όμορφες στιγμές της καριέρας του ως μηχανικός. Δεν μιλά για τη στρατιωτική του ζωή, μήτε για τους δύο πεσόντες γιούς του. Και όμως δεν έχει εκπληρώσει ακόμα το καθήκον του στην Πατρίδα.

Με την έκρηξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η κυβέρνηση Μεταξά διατάσσει μια γενική απογραφή των υποδομών του κράτους. Στον απόστρατο στρατηγό και μηχανικό Κωνσταντίνο Καλλάρη αναθέτει παρά την κλονισμένη υγεία του και την μεγάλη του ηλικία, την απογραφή του Ελληνικού σιδηροδρόμου.

Προαισθανόμενος την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο και παρότι την υγεία του βεβαρημένη, αισθάνεται το καθήκον να προσφέρει έστω την εκπόνηση της μελέτης. Ακαταπόνητα διαθέτοντας τις τελευταίες εφεδρείες του συντάσσει και εκπληρώνει μία κολοσσιαία μελέτη σε χρόνο αξεπέραστο για ένα άτομο μεγάλης ηλικίας και άρρωστο. Παραδίδει την μελέτη στην κυβέρνηση Μεταξά και λίγες μέρες μετά ξεψυχά. Ο Υπουργός Πρωτευούσης Κοτζιάς αποστέλλει ευχαριστήρια επιστολή στις κόρες του Στρατηγού οι οποίες δραστηριοποιούνται κι εκείνες υπέρ Πατρίδος. Η μία του κόρη η Αγγελική Καλλάρη, εγγράφεται στον Ερυθρό Σταυρό κατά τον Ελληνοιταλικό πόλεμο και την Κατοχή και μαζί με την αδερφή της Χρυσήιδα οργανώνουν συσσίτια στην Κατοχική Αθήνα. Η Χρυσήιδα θα ενταχθεί στο ΕΑΜ καλλιτεχνών και στον Εμφύλιο θα καταδικαστεί δις εις θάνατον. Θα εκτοπιστεί, εξοριστεί και βασανιστεί και θα πολιτευτεί υστερότερα με την ΕΔΑ. Με την Μεταπολίτευση οι αδερφές θα δωρίσουν σε Μουσεία όλο τον όγκο των ιστορικών κειμηλίων της οικογενείας καθώς σε ιδρύματα ερευνών.

Ο Στρατηγός Καλλάρης υπήρξε μια κορυφαία προσωπικότητα που εξήλθε της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων.

Ανιδιοτελής, με εξαίρετο στρατιωτικό πνεύμα και συναδελφικότητα, έθεσε ολόκληρη τη ζωή του και τη ζωή της οικογενείας του στην υπηρεσία της Πατρίδος χωρίς να λάβει ποτέ κανένα ισχυρούν αντάλλαγμα.

Έχει τιμηθεί από την πολιτεία με δρόμους στην Αθήνα καθώς και στα Ιωάννινα που μετείχε της πολιορκίας για την απελευθέρωσή τους.

Στρατηγός Κωνσταντίνος Καλλάρης
Ένας άνθρωπος που μέχρι τη στιγμή του θανάτου του υπηρέτησε και πρόσφερε στην Πατρίδα ό, τι πολυτιμότερο μπορούσε να διαθέσει.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου