Μουσείο Φαλτάϊτς 1964-2014: Μισός αιώνας λειτουργίας και δράσης

Με αφορμή τη συμπλήρωση 50 ετών από την ίδρυσή του, το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάϊτς, διοργανώνει σειρά επετειακών εκδηλώσεων τον Ιούλιο και τον Αύγουστο στους χώρους του Μουσείου, στην Σκύρο.

Οι εκδηλώσεις της 27η Ιουλίου θα είναι αφιερωμένες στην ιστορία, την εξέλιξη και το μέλλον του μουσείου και τον ρόλο του στην διάσωση της ελληνικής λαογραφικής παράδοσης, με προβολή φωτογραφικού υλικού και βίντεο από την ιστορική διαδρομή του μουσείου, από το 1964 μέχρι σήμερα.

Μια εβδομάδα αργότερα, στις 2 Αυγούστου, θα πραγματοποιηθεί αφιέρωμα στον αείμνηστο ιδρυτή του Μουσείου, τον Μάνο Φαλτάϊτς, ο οποίος έφυγε από κοντά μας τον Δεκέμβριο του 2012. Θα ακουστούν αποσπάσματα από τις ποιητικές του συλλογές και τα θεατρικά του έργα από την ομάδα «Σκυρίτες».

Χαιρετισμούς θα απευθύνουν επίσημοι φορείς του Δήμου και της Περιφέρειας, ενώ μεταξύ των ομιλητών θα είναι η Ομότιμη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών  κα Κατερίνα Κορρέ, η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού κα Βιργινία Ματσέλη καθώς και η Διευθύντρια του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης στην Αθήνα κα Έλενα Μελίδη.

Θα συμμετέχει με παραδοσιακούς χορούς του νησιού το χορευτικό συγκρότημα του Συλλόγου Οργάνωσης Παραδοσιακών Πολιτιστικών Αγαθών (ΣΟΠΠΑ).

Καθ' όλη τη διάρκεια των εκδηλώσεων, θα πραγματοποιείται στους χώρους του μουσείου έκθεση με τα έργα ζωγραφικής του Μάνου Φαλτάϊτς, ο οποίος μαθήτευσε δίπλα στους Δημήτρη Πικιώνη και Φώτη Κόντογλου.

Τις εκδηλώσεις διοργανώνει το Αδελφάτο των Φίλων του Μουσείου Μάνου και Αναστασίας Φαλτάϊτς.

Το μουσείο

Το Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάϊτς, ιδρύθηκε το 1964 από το Μάνο Φαλτάϊτς και είναι ένα από τα πρώτα τοπικά ιστορικά και λαογραφικά μουσεία της Ελλάδας. Δημιουργήθηκε για να σωθεί η Σκυριανή παραδοσιακή κληρονομιά και για να περάσει στον Πανελλήνιο Χώρο το μήνυμα πως το Παρόν και το Μέλλον πρέπει να στερεώνονται στην Παράδοση.

Είναι ένας χώρος που ακτινοβολεί το μεγαλείο της Σκύρου και της Ελλάδας, που στεγάζει μεγάλο αριθμό αντικειμένων του πολιτισμού και της παραδοσιακής τέχνης της Σκύρου κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, αλλά και της Ελλάδας γενικότερα.

Το μουσείο πέρα από το κυρίως συγκρότημα του αρχοντικού, αποτελείται από ένα σύνολο αιθουσών και συμπληρωματικών χώρων διάσπαρτων μέσα στο άλσος του Παληόπυργου. Στο χώρο του άλσους βρίσκεται το πέτρινο υπαίθριο θέατρο του μουσείου, στο οποίο πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και φεστιβάλ, του μουσείου αλλά και τοπικών φορέων, συμπληρώνοντας την πολιτιστική δραστηριότητα και προσφορά του μουσείου.

Ο Μάνος Φαλτάϊτς

Ο Μάνος Φαλτάϊτς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 3 Ιανουαρίου του 1938 και ήταν γιός του γνωστού δημοσιογράφου, συγγραφέα και ερευνητή Κώστα Φαλτάϊτς.

Σπούδασε νομικές και πολιτικές επιστήμες στην σχολή Πολιτικών Επιστημών του Παντείου πανεπιστημίου και στη Νομική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, δεν άσκησε ποτέ την δικηγορία.

Από τα πρώτα κιόλας φοιτητικά του χρόνια, ανέπτυξε σημαντικότατη πολιτική δράση, οργανώνοντας και δημιουργώντας το μεταπολεμικό φοιτητικό κίνημα. Το 1955-1958 έπαιξε σημαντικότατο ηγετικό ρόλο σαν πρόεδρος της Εθνικής Παμφοιτητικής Ένωσης, ένωση η οποία ανέπτυξε έντονη δράση σε κρίσιμα εθνικά θέματα, όπως το Κυπριακό και η Βόρεια Ήπειρος, ενώ το 1958 πρωταγωνίστησε σε συλλαλητήρια των φοιτητών για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Το 1962 ίδρυσε την Πανελλήνια Ένωση Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ) (η οποία είχε διαφορετική δράση από την ΠΕΑΝ που ιδρύθηκε την περίοδο της Κατοχής, το 1941) , μεθοδεύοντας τους αγώνες των νέων κατά της παγκοσμιοποίησης.

Την ίδια περίοδο, διαισθανόμενος τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε για την ελληνική παράδοση η παγκοσμιοποίηση, παράλληλα με τους εθνικούς και κοινωνικούς του αγώνες, έδωσε τη μάχη για τη διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μας κληρονομιάς.

Το 1963, οργάνωσε την κίνηση για την Ελληνική πνευματική αναγέννηση, κηρύσσοντας το έτος Περικλή Γιαννόπουλου, που υπήρξε το μεγαλύτερο πνευματικό γεγονός εκείνης της χρονιάς σε ολόκληρη την Ελλάδα, σε συνεργασία με τους κορυφαίους εκπροσώπους της Ελληνικής διανόησης. Το 1964, σε ηλικία 26 ετών, ίδρυσε το Μουσείο Φαλτάϊτς -το πρώτο τοπικό λαογραφικό μουσείο της Ελλάδας- στο οποίο αφιέρωσε και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Για το πόνημά του αυτό, για την πολύτιμη συμβολή του στην διάσωση και διατήρηση της ελληνικής παράδοσης, βραβεύθηκε το 1974 από την Ακαδημία Αθηνών.

Από το 1979 και μετά, μαζί με τη σύντροφο και συναγωνίστρια, την σύζυγό του Αναστασία, και τη συμπαράσταση μιας ομάδας στενών και αφοσιωμένων φίλων, οργάνωσε το κίνημα για την Αισθητική Αναγέννηση, εμπνευσμένο από την αρχαιοελληνική, βυζαντινή και νεώτερη παραδοσιακή μας κληρονομιά.

Παράλληλα, μέχρι το τέλος της ζωής του, ανάπτυξε και δίδασκε, τόσο στην Αθήνα, όσο και στη Σκύρο, στη Σχολή του Δρόμου, την κοσμοθεωρία του Νταϊσμού και Κοινοτισμού, του διπολικού σχήματος της Αρμονίας και Δυσαρμονίας, της Συμπαντικής Ψυχής και Συνείδησης, σαν μια ολοκληρωμένη κοσμοθεωρία και βιοθεωρία. Το 1993 ίδρυσε μαζί με την Αναστασία το Θέατρο και το Φεστιβάλ της Βιγλατορίας του Παλαιόπυργου, στη Σκύρο, στο οποίο πραγματοποιούνται κάθε καλοκαίρι σημαντικότατες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

--- Ο καλλιτέχνης και συγγραφέας Μάνος Φαλτάιτς

Ο Μάνος Φαλτάϊτς ανέπτυξε ένα πλουσιότατο συγγραφικό και ζωγραφικό έργο, από την δεκαετία του 1980 και μέχρι το τέλος της ζωής του.

Στη ζωγραφική, μαθήτευσε δίπλα στους Δημήτρη Πικιώνη και Φώτη Κόντογλου. Δημιούργησε ένα εντελώς δικό του ρεύμα, το οποίο ονόμαζε «ψυχορατική ζωγραφική», που, σύμφωνα με τον ίδιο, «φανερώνει την ψυχή των εικονιζομένων θεμάτων, είτε ανθρώπινα πρόσωπα είναι, είτε δέντρα, κτίρια».

Ζωγράφισε εκατοντάδες πίνακες και σκίτσα, λίγα από τα οποία εκτίθενται στους χώρους του μουσείου, ελλείψει χώρου έκθεσης. Τα τελευταία του έργα τα ζωγράφισε στις αρχές Δεκεμβρίου του 2012 από το νοσοκομείο στο οποίο νοσηλεύονταν.

Παράλληλα, είχε γράψει περισσότερα από 60 ιστορικά, λαογραφικά, λογοτεχνικά, πολιτικά, φιλοσοφικά, θεατρικά και ποιητικά έργα, ενώ υπάρχουν ακόμα πολλά έργα του που παραμένουν ανέκδοτα.