Α ΜΕΡΟΣ -Ι. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ-ΤΡΑΓΙΚΑ ΑΓΝΩΣΤΟΣ,ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΣ.

Η οικογένεια Καλλάρη είναι στενά συνδεδεμένη με τα Επτάνησα και κυρίως την Κέρκυρα.

Η σύζυγος του Κ.Καλλάρη ήταν κόρη του ριζοσπάστη βουλευτή Κωνσταντίνου Τόμπρου, που υπέγραψε την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα. 

Ο πατέρας του Στρατηγού Καλλάρη και φρούραρχος Αθηνών, Γεώργιος Καλλάρης κατατάχθηκε εθελοντής στον Ελληνικό στρατό αμέσως μετά την έλευση του Ιωάννη Καποδίστρια, στη χώρα.

 Η στρατιωτική του παιδεία βασίστηκε στους σχεδιασμούς και τις πρωτοβουλίες του πρώτου Κυβερνήτη, που είχαν στόχο τη δημιουργία εκπαιδευμένου στρατεύματος.

Ή έρευνα στο Αρχείο της οικογένειας, είναι σε εξέλιξη και απόλυτα συνδεδεμένη με τη δράση του Ιωάννη Καποδίστρια.

Από σήμερα ξεκινά ένας κύκλος αναρτήσεων με θέμα τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας, που ακόμη και σήμερα το έργο και η δράση του είναι πεδίο μελέτης, άντλησης διαχρονικών συμπερασμάτων αλλά και αντιπαράθεσης.

                                                                      Ν.Μ

 Ακολουθεί το πρώτο από τα τέσσερα μέρη της ομιλίας του Ανδρέα Κούκου, στον δήμο Πεντέλης, με θέμα:

 «Η συμβολή του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελληνική Επανάσταση και την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους. 

(Ο Κ, Ανδρέας Κούκος είναι Νομικός-Καθηγητής Σχολής Εθνικής Αμύνης-Ταξχο ε.α.-Πρόεδρο Εταιρείας Μελέτης Έργου Ιωάννη Καποδίστρια)

 ______________________________

Θυμάμαι μία ομιλία του  Αλέξανδρου Δεσποτόπουλου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών τη δεκαετία του ’80.

Όταν ερωτάται από ένα φοιτητή, γιατί ασχολήθηκε με το έργο του Πρώτου Κυβερνήτη, απάντησε:  «Η μορφή, η ζωή, η λαμπρή σταδιοδρομία και το άδοξο τέλος του Ιωάννη Καποδίστρια, προσφέρουν ένα παραδειγματικό πεδίο στοχασμού για τις τύχες και το μέλλον του Ελληνισμού».

Η απάντηση αυτή καρφώθηκε από τότε στο μυαλό μου, επαναλαμβάνω για τις τύχες και το μέλλον του Ελληνισμού.

Είναι ότι πιο σπουδαίο άκουσα όλα αυτά τα χρόνια.  Μέσα σε λίγες λέξεις ο Μεγάλος αυτός Δάσκαλος δίνει το νόημα της ζωής και του έργου του Πρώτου Κυβερνήτη του Ελληνικού Κράτους.

Μετά από 10 χρόνια μελέτης και έρευνας, μαθημάτων, Συνεδρίων, πείθομαι ότι είναι ακόμα τραγικά άγνωστος ο Ιωάννης Καποδίστριας.

Ας τον γνωρίσουμε λοιπόν μέσα από τα σπουδαία έργα του!

Τι είναι στρατηγική κατ’ αρχήν;

Είναι έννοια στρατιωτική ή πολιτική;

Είναι περισσότερο πολιτική έννοια, είναι ο γενικός σχεδιασμός για την επίλυση ενός προβλήματος.

Λέει ένας Αμερικανός Στρατηγιστής: 

 Τι θέλεις;  Γιατί το θέλεις;  Πόσο το θέλεις;  Τοπικά και χρονικά.  Και ακολουθεί η τακτική.

Πώς θα πετύχεις – με τι θα το πετύχεις.

Άριστος γνώστης της στρατηγικής αυτής που σύντομα θα αναλύσω ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας.  Στρατηγική που οδηγεί στην Ελληνική Επανάσταση και τη βιωσιμότητα του Πρώτου Ελληνικού Κράτους.

Ο σχεδιασμός της στρατηγικής αυτής ξεκινάει από την ίδρυση της Επτανήσου Πολιτείας ή Δημοκρατίας των Επτά Ηνωμένων Νήσων (τα σημερινά Επτάνησα) με τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης στις 21 Μαρτίου 1800.  Από αυτό το χρονικό σημείο ουσιαστικά αρχίζει η πολιτική σταδιοδρομία του Ιωάννη Καποδίστρια.

Θυμίζω το Ευρωπαϊκό σκηνικό της εποχής.Μ. Ναπολέων, συνεχείς πόλεμοι, κατάλυση της Ενετικής Δημοκρατίας το 1797.  Τα Επτάνησα περνούν από την ενετική στη γαλλική κυριαρχία και μετά στη ρωσική.  Την 1^η Απριλίου του 1803 εκλέγεται Νέα Γερουσία με Πρόεδρο το Σπυρίδωνα Γεωργίου Κόμη Θεοτόκη και Γραμματέα Επικρατείας τον Ιωάννη Καποδίστρια.

Ουσιαστικά όμως και λίγους μήνες αργότερα με το θάνατο του Θεοτόκη, ο Καποδίστριας αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της Πολιτείας.

Πρώτο του μέλημα η τροποποίηση  του Συντάγματος του 1800 με ένα Σύνταγμα αρκετά δημοκρατικό.  Το Σύνταγμα του 1805 είναι το πρώτο μετά την Άλωση Ελληνικό Σύνταγμα που ψηφίστηκε χωρίς την πίεση των ξένων.  Ήταν ένα αποφασιστικό βήμα προς δημοκρατικότερες αρχές.

Πρώτο σημείο στρατηγικής λοιπόν.

Επτάνησα, ελεύθερος ελληνικός χώρος, ορμητήριο αργότερα  και σωτηρία για τους Έλληνες αγωνιστές,όταν θα καταδιώκονταν από τους Τούρκους.

Δεύτερο σημείο στρατηγικής.

Το σημείο που δίνει τη μεγαλύτερη σημασία σε όλη του τη ζωή:  εκπαίδευση.  Λέει ο Καποδίστριας:  «Πρώτα πρέπει να μορφωθούν οι Έλληνες και ύστερα  να ιδρυθεί Ελλάς».  Τραγικά αδικαίωτο το αίτημά του ακόμα και σήμερα.

Στην εκπαίδευση στα Επτάνησα, αλλάζει τα πάντα.  Πλούσια και φτωχά παιδιά φοιτούν μαζί.  Θρησκεία, παιδεία και δημόσια εκπαίδευση τίθενται υπό την εξουσία και προστασία της Γερουσίας.   Από το 1810 κανένας δε θα μπορούσε να προσληφθεί στο Δημόσιο, αν δε γνώριζε να γράφει και να διαβάζει Ελληνικά, ενώ από το 1820 η ελληνική γλώσσα θα χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά στα δημόσια έγγραφα.

Ο Καποδίστριας πιστεύει, ότι όσο ο λαός συμμετέχει στην Παιδεία και αναπτύσσεται πολιτικά, τόσο περιορίζεται ο πατερναλιστικός ρόλος του ηγεμόνα και ωριμάζει πολιτικά.

Η τεράστια εκπαιδευτική του προσπάθεια τόσο στα Ιόνια νησιά όσο και αργότερα στην ελεύθερη Ελλάδα βασίστηκε σ’ αυτήν ακριβώς την αρχή.

Γιατί με την πολιτιστική ανάπτυξη των Ελλήνων επιδιωκόταν σαφώς η πολιτική τους ωρίμανση, που θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην  ενίσχυση του εθνισμού τους, στην εθνική τους αποκατάσταση και τελικά στην πολιτική τους χειραφέτηση.

Τρίτο σημείο στρατηγικής.

Η προετοιμασία της Άμυνας της Λευκάδας από τα στρατεύματα του Αλή-Πασά στα 1807.

Οργανώνει την άμυνα του νησιού με τη βοήθεια ενός Γάλλου Μηχανικού και ενός Έλληνα Στρατηγού του Ρωσικού Στρατού του Παπαδόπουλου.

Το σημαντικότερο στοιχείο όμως στο οποίο δε δίνεται σημασία από τους σύγχρονους Ιστορικούς είναι ότι στη Λευκάδα και ένα χρόνο νωρίτερα στην Κέρκυρα ο Καποδίστριας συναντάται με τους μεγαλύτερους Έλληνες Οπλαρχηγούς για πρώτη φορά.

Κατσαντώνη, Κολοκοτρώνη, Ίσκο, Μπότσαρη, Τζαβέλα, Βαρνακιώτη και πολλούς άλλους.  Μ’ αυτούς αναγκάζει τους Τουρκαλβανούς να μην τολμήσουν  την κατάληψη της Λευκάδας.

Συνειδητοποιεί την αποφασιστικότητα των πολεμιστών αυτών και εκείνοι πλέον αποβλέπουν  σ’ αυτόν ως συνεργάτη και απαραίτητου πνευματικού καθοδηγητή του μελλοντικού αγώνα.

Ο Σάθας, ο Παπαρηγόπουλος, ο Σταματόπουλος αναφέρονται στη Λευκάδα και κυρίως στον όρκο που δίνεται για το μελλοντικό ξεσηκωμό μετά το τέλος της πολιορκίας. 

 «Σύντομα η πατρίδα θα μας καλέσει για πολύ σοβαρότερο σκοπό», λέει ο Καποδίστριας.

Θα ήθελα σ’ αυτό το σημείο ν’ αναφερθώ και σε κάτι ακόμη πιο σημαντικό.

Τη σχέση του Ιωάννη Καποδίστρια με το Χριστόφορο Περραιβό βασικού συνεργάτη του Ρήγα Βελεστινλή.  «Ελληνικόν Έθνος υπάρχει, είναι υπόδουλο και πρέπει ν’ απελευθερωθεί» λέει ο Ρήγας.

Η υλοποίηση και τελειοποίηση των σχεδίων του Ρήγα εκτελείται από τον Ιωάννη Καποδίστρια.  Είναι η συνέχεια των οραμάτων του Ρήγα.  Η αλληλένδετη στρατηγική που σχεδιάζεται και τελειοποιείται στο μυαλό των δύο μεγάλων ανδρών.

Ο Χριστόφορος Περραιβός συνδέει τα σχέδια των δύο ανδρών.

Είναι μαζί του από τα Επτάνησα, τον διορίζει στην εκπαίδευση και αργότερα στη Βιέννη και στην οργάνωση της Φιλικής Εταιρείας είναι ο βασικός του πληροφοριοδότης και συνδετικός κρίκος.

Βλέπετε λοιπόν μέσα σε λίγα χρόνια – επτά – πώς οργανώνεται το μεγάλο σχέδιο για την απελευθέρωση του Έθνους.  Βήμα-βήμα.  Δια βαθμών προχωρείν,   θεμελιώδη αρχή της διπλωματίας, που ακολούθησε πιστά σε όλη του τη ζωή ο Ιωάννης Καποδίστριας.

Η Συνθήκη του Τίλσιτ(1807), όμως δυστυχώς παραχωρεί τα Επτάνησα εκ νέου στους Γάλλους.

Άλλη μία στρατηγική του επιλογή είναι ότι δεν αποδέχεται τη συνεργασία με τους Γάλλους του Μ. Ναπολέοντα.  Θα επιλέξει τη διπλωματική σταδιοδρομία στη Ρωσία, πιστεύοντας βαθιά μέσα του ότι ο Μ. Ναπολέων δεν ενδιαφέρεται για τα Ελληνικά Πράγματα και ότι θα ηττηθεί.  Μόνο μέσω της Ρωσίας θα μπορέσει να πετύχει τους στόχους του.

Δικαιώνεται απόλυτα από τα φοβερά γεγονότα που ζει η Ευρώπη τα επόμενα 8 χρόνια και τη συντριβή του Ναπολέοντα.

ΑΥΡΙΟ 18-04-2013 Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ