Η καταστροφή της Σμύρνης μέσα από το Ημερολόγιο του Κ. Φαλτάϊτς-Σε πρώτη δημοσίευση από το ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΛΛΑΡΗ

ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

Σε συνεργασία με το Μουσείο και την οικογένεια ΦΑΛΤΑΙΣ -σε πρώτη δημοσίευση από το ΄΄ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΛΛΑΡΗ΄΄ κοινοποιούμε αποσπάσματα από το ανέκδοτο ημερολόγιο του πολεμικού ανταποκριτή, διόπα στο θωρηκτό Αβέρωφ και συγγραφέα Κωνσταντίνου Φαλτάϊτς 
Σε ένθεση φωτογραφίες από τα αντίστοιχα χειρόγραφα.

Η μεταγραφή των χειρογράφων του Κ. Φαλτάϊτς έχει γίνει από την Αναστασία Φαλτάϊτς και τον Αείμνηστο Μάνο Φαλταϊτς Τα πρωτότυπα και όλο το ανέκδοτο υλικό βρίσκονται στο Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάϊτς στην Σκύρο. Το δημοσίευμα επιμελήθηκε η εγγονή του Άννα.


Ν.Μποζίνη

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

(Από την ΑΝΝΑ ΦΑΛΤΑΙΤΣ)

Επτά ημέρες μετά την αποχώρηση του τελευταίου ελληνικού στρατιωτικού τμήματος από την Μικρά Ασία (24 Αυγούστου 1922 με το παλαιό ημερολόγιο) και μετά την είσοδο του τουρκικού στρατού, του Μουσταφά Κεμάλ και των ατάκτων του, άρχισε η καταστροφή της Σμύρνης.

Στο ημερολόγιό του, ο Κώστας Φαλτάϊτς μας περιγράφει την άφιξη του αμερικανικού πολεμικού πλοίου Simpson, που μετέφερε το μήνυμα της καταστροφής, αλλά και την εικόνα αδιαφορίας στην Αθήνα για τα όσα συμβαίνουν στην Σμύρνη.

 Η καταστροφή της Σμύρνης

1 Σεπτεμβρίου (1922)

Ένα αμερικανικόν πολεμικόν « Το Σίμψων» έφερε το μήνυμα της μεγάλης συμφοράς.

Όλη η Σμύρνη σφαγιάζεται και καίεται. Ό,τι είχα προβλέψει γίνεται με τον πιο φρικιαστικό πιο απίστευτον ακόμη τρόπον.

Ένας από τους σωθέντας εις το πλοίον, ο Σλαύος Τρίβουλιτς, μου λέγει:

-Αυτή τη στιγμή θα είναι στην Σμύρνη περισσότερα από 30.000 πτώματα χριστιανών. Όλη η Σμύρνη καίεται. Οι Τούρκοι βάζουν φωτιά παντού. Από την πούντα ως το Διοικητήριο και επάνω όλα είναι  μια φλόγα όλα τα προάστια σφάζονται, και ο κόσμος όλος είναι συγκεντρωμένος στην παραλία και χτυπιούνται από τους τούρκους.

Δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερίδας "The Evening World" με ημερομηνία 16 Σεπτεμβρίου 1922 που αναφέρεται στην καταστροφή της Σμύρνης. Στην κεντρική φωτογραφία φαίνεται το αμερικανικό πολεμικό Simpson

-Και δεν προστατεύουν τους Χριστιανούς τα χριστιανικά πλοία των Δυνάμεων;

-Ποιος να τους προστατεύση;  Δεν χτυπά κανένα πλοίο. Μόνον οι Αμερικανοί έρριψαν μερικάς βολάς με μιδραλλιοβόλο κατά την πούντα και όλοι οι τούρκοι που έσφαζαν εσκορπίσθησαν αμέσως.

Ο Σλαύος αυτός βλέπει τον Πειραιά σε όλη του την κίνηση και τη ζωή, και μου φωνάζει.

-Μα δεν λυπάσθε σεις, δεν ξεύρετε ότι την στιγμή αυτή σφάζονται όλα τα αδέλφια σας;

Πώς να δικαιολογήσω την τόσην αδιαφορίαν μας, του είπα:

-Ο κόσμος δεν έμαθαν ακόμη τίποτα.

-Αν είχαν ενδιαφέρον, μου λέγει ο Σλαύος αυτός, θα τάξεραν όλα χωρίς να τα μάθη.

Η ιδέα ότι ο ανθρώπινος πόνος είναι ο μεγαλύτερος προφήτης μου έχει γίνει πιά αληθινή πεποίθησις. Τάχα οι προφήται των Εβραίων που έβλεπαν την αδιαφορίαν του λαού αυτού σε κάθε ηθικό και εσηκώθησαν να αντιδράσουν γιατί πονούσαν τους ανθρώπους αυτούς, δεν μπορούμε έτσι να καταλάβωμε γιατί ήσαν προφήται.

Το άγγελμα της μεγάλης σφαγής διαδίδεται τώρα τας πρώτας βραδυνάς ώρας στας Αθήνας από το ένα στόμα στο άλλο, αλλά κανένας δεν πιστεύει, γιατί κανένας δεν αισθάνεται.

-Δεν είναι έτσι, αδερφέ, μου λέγει, στην « Αργολίδα» το καφενείο ο Ζαχαρίας ο Παπαντωνίου, παρά πάνω από 1000-1500 ανθρώπους δεν θα έχουν σφαγή. Μην ακούτε στας υπερβολάς αυτών που έρχονται τρομαγμένοι.

Του λέγω:

-Είμαι βέβαιος πως θα είναι το κακό πολύ μεγαλύτερο. Στα μικρά πράγματα η διάδοσις και η φαντασία οργιάζει, όταν όμως μια συμφορά είναι μεγάλη φαίνεται ότι δεν μπορεί να σχηματίσει όλο της τον κύκλο, και η διάδοσις είναι πάντοτε πολύ πιο κάτω από την πραγματικότητα.

Φέρνω το μήνυμα της καταστροφής στον Λαχανοκάρδη. Δεν πιστεύει και μου κάνει λεπτομερή εξέτασιν πώς και από πού τα έμαθα όλα, ενώ εγώ του έλεγα ότι πρέπει να βγούμε αύριο με μεγάλο πένθιμο περιθώριο, αλλά δεν μπορώ να τον πείσω.

-Όλο υπερβολικός, μου λέγει, είσαι συ, όλο υπερβολικός.

Η αγανάκτησις που με κατείχεν εναντίον του ανθρώπου αυτού, που αν ήθελε να μπή στον δικό μου πόνο από τόσας ημέρας αν με άφηνε να γράψω εκείνα τα οποία και για την Ερυθραία και για τας σφαγάς ήξευρα που θα εγίνοντο, ξέσπασε και έφυγα λέγοντας ότι δεν μπορώ να μείνω πιά σε μια τέτοια εφημερίδα έφυγα θυμωμένος χωρίς να με νοιάζει πιά για τίποτα.

Επήγα και πάλι στον κ. Μπούσιον το βράδυ και του είπα να διατάξη η Κυβέρνησις αντίποινα εις την Μακεδονίαν και την Θράκην. Μου είπε με αδιαφορίαν:

-Δεν μπορούμε να κάνωμε τίποτα, είπε. Δεν μπορούμε να πούμε ότι θα κάνωμε κάτι που δεν θα το κάνωμε.

Η αδιαφορία και το φλέγμα του ανθρώπου αυτού με εξόργιζε. Τι είδους άνθρωπος λοιπόν, είναι αυτός να μην εννοή ότι με την θέρμανσιν του ανθρωπίνου αισθήματος μπορεί να ενεργήση  και να σώση κάτι κανείς.

…

Τα θέατρα σήμερα την νύχτα είναι πάλι ανοιχτά και παίζουν. Ο κόσμος στο θέατρο της Κυβέλης όπου παίζουν την «Κίτσα σίμυ» (;) γελά και η μουσική χτυπά εύθυμα τραγουδάκια.

Μπήκα μέσα να δω την ψυχαγωγία του κόσμου και έφυγα αηδιασμένος.

Είναι, λοιπόν και αι Αθήναι η άτιμη και πουλημένη πόλις που προορίζεται να καταστραφή με τη σειρά της και αυτή αφού δεν αισθάνθηκε την συγκίνηση της καταστροφής της μεγαλυτέρας ύστερα από αυτήν ελληνικής πόλεως και την σφαγήν και καταστροφήν όλου του ελληνισμού της Μικράς Ασίας.

Η αηδία μου ήταν περισσότερον από μεγάλη και μου ήρχετο διάθεσις  να κάνω εμετόν.

...

Η Σμύρνη λοιπόν σφάζεται και καίεται όλη. Πεντακόσιαι χιλιάδες Χριστιανοί σφάζονται ή θα σφαγούν.

Θυμήθηκα τα λόγια του Τρίβουλιτς:

- Υπάρχει κανένας τρόπος να σωθούν αυτοί οι άνθρωποι, τον είχα ρωτήσει.

-Για μένα, είπεν, όλοι οι Χριστιανοί είναι χαμένοι.