Η ΚΡΙΣΗ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Σε μικρή απόσταση απο το Λευκό Πύργο στη Θεσσαλονίκη , υπάρχει η οδός Στρατηγού Κωνσταντίνου Καλλάρη η οποία καταλήγει στην παραλιακή Λεωφόρο Νίκης που έλαβε αυτό το όνομα για να θυμίζει τη νικηφόρα πορεία του Ελληνικού στρατού το 1912 που έφερε και την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης , της Μακεδονίας , της Ηπείρου και των Νησιών του Βορείου Αιγαίου .

 Η ονοματοθεσία αυτή της οδού ασφαλώς και δεν είναι τυχαία αφού ο στρατηγός Κωνσταντίνος Καλλάρης συνέδεσε το όνομά του με την Απελευθέρωση της πόλης όντας επικεφαλής της 2ης Μεραρχίας της οποίας η προσφορά υπήρξε σημαντική στην όλη επιχείρηση .

Δεν είναι όμως και τόσο γνωστό το τι συνέβη όταν το Γενικό Στρατηγείο του διαδόχου και αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου έφτασε και εγκαταστάθηκε στην Κοζάνη στις 13 Οκτωβρίου 1912 μετά απο νικηφόρα προέλαση του Ελληνικού στρατού με τα τουρκικά στρατεύματα μετά τις αλλεπάλληλες ήττες να οπισθοχωρούν ατάκτως .

 Στο Ελληνικό στρατηγείο τότε ετέθη ένα δύσκολο ερώτημα : Ποιά πορεία έπρεπε να ακολουθήσει ο Ελληνικός στρατός στη συνέχεια;... Να κατευθυνθεί προς βορρά με στόχο να προλάβει να καταλάβει το Μοναστήρι προς το οποίο κινούνταν ταχύτατα τα σερβικά στρατεύματα ή να στραφεί προς ανατολάς και να καταλάβει τη Θεσσαλονίκη που αποτελούσε εκτός των άλλων και έδρα του Τούρκου στρατιωτικού διοικητή Χασάν Ταξίν πασά ;

...Ο διάδοχος μάλιστα , χωρίς να συνενοηθεί καν με την κυβέρνηση και τον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, επέλεξε μόνος του την πορεία προς βορρά δινοντας τη δυνατότητα, τη Θεσσαλονίκη να την καταλάβουν οι Βούλγαροι, ο στρατός των οποίων κινούνταν ήδη προς τα ΄κεί ταχύτατα υπό την ηγεσία του Βούλγαρου στρατηγού Θεοδορόφ.

 Τότε άρχισαν να καταφτάνουν στη Κοζάνη πολλά και επείγοντα τηλεγραφήματα τόσο του πρωθυπουργού Βενιζέλου όσο και του τότε υπουργού Εξωτερικών Λάμπρου Κορομηλά (που υπήρξε λίγο προηγούμενα και Γενικός Πρόξενος στη Θεσσαλονίκη) με τα οποία υποδείκνυαν στον διάδοχο να επιλέξει την πορεία προς τη Θεσσαλονίκη την οποία θεωρούσαν εθνικά αναγκαία ενέργεια εκτιμώντας τη μεγάλη ιστορική σημασία της πόλης αλλά και την στρατηγική της αξία ως λιμάνι για ολόκληρο το Βαλκανικό χώρο .

 Ο διάδοχος όμως υπήρξε αμετάπειστος παρά τις αντίθετες εισηγήσεις κάποιων εκ των επιτελών του μεταξύ των οποίων ήταν ο στρατηγός Κωνσταντίνος Καλλάρης , διοικητής της 2ης Μεραρχίας Στρατού της οποίες η προσφορά ήταν ιδιαίτερα σημαντική . 

Η διαφωνία εκείνη διαδόχου και πρωθυπουργού έλαβε μάλιστα μεγάλες διαστάσεις και προκάλεσε από τότε ρήξη στις σχέσεις των δύο ανδρών η οποία τα επόμενα χρόνια θα οδηγήσει στο Διχασμό τις συνέπειες του οποίου πλήρωσε με οδυνηρό τρόπο η Ελλάδα και ο λαός μας .

Είναι ενδεικτικό της ρήξης αυτής , η οποία ήταν βέβαιο πως θα οδηγούσε στην απώλεια της Θεσσαλονίκης αν δεν προέκυπτε λύση στο πρόβλημα ,το περιεχόμενο ενός κατεπείγοντος τηλεγραφήματος του Βενιζέλου από την Αθήνα προς τον Κωνσταντίνο όπου ανέφερε τα εξής:

"Αναμένω να μοι γνωρίσητε περαιτέρω διεύθυνσιν ην θα ακολουθήσει η προέλασις του στρατού . Παρακαλώ μόνον να έχετε υπ΄όψιν ότι σπουδαίοι εθινικοί λόγοι επιβάλλουν να ευρεθώμεν όσο το δυνατόν ταχύτερον εις Θεσσαλονίκην"

Ο διάδοχος τότε ,ανταπάντησε με οξύτατο τρόπο λέγοντας :
"Η κατεύθυνσις της υποχωρήσεως του εχθρού και οι προθέσεις του είναι εκείνες που θα καθορίσουν την προέλασιν της υπ΄εμέ στρατιάς . Ζητώ να παύσει η κυβέρνησις αναρμοδίως γνωματεύουσα και εκ του μακρόθεν αναμιγνυομένη εις τας πολεμικάς επιχειρήσεις"

Ο Βενιζέλος ήταν τότε έτοιμος να αντικαταστήσει απο την θέση του αρχιστρατήγου τον διάδοχο Κωνσταντίνο αλλά προσφέρθηκε ο συνετός βασιλιάς Γεώργιος Α΄να μεταβεί αμέσως στην Κοζάνη και να μεταπείσει τον γιό του αλλάζοντας τα σχέδιά του , όπερ και εγένετο

. Στη σύσκεψη που ακολούθησε στο Ελληνικό Στρατηγείο στη Κοζάνη παρουσία του Γεωργίου Α΄, του διαδόχου και των επιτελών, προκύπτει πως ο στρατηγός Κωνσταντίνος Καλλάρης ήταν αυτός που επηρέασε την επιλογή της πορείας προς Θεσσαλονίκη καθώς είχε μελετήσει καλά το ζήτημα και με ψυχραιμία και αποκλειστικά στρατιωτικά επιχειρήματα και μυστικές πληροφορίες που είχε λάβει διαχειρίστηκε τις ισσοροπίες μεταξύ των δύο αντρών. Εξάλλου γνώριζε την αξία και σημασία της Θεσσαλονίκης για το μέλλον της Ελλάδας αλλά και τη δυσχερή επικοινωνία μεταξύ Βενιζέλου και Διαδόχου.

Αποτέλεσμα ήταν το ίδιο απόγευμα της 14ης Οκτωβρίου που έφτασε ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄στην Κοζάνη να εκδοθεί διαταγή πορείας του Ελληνικού στρατού με στόχο την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης ...

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ